Rooibosinspuiting baat !Khwa ttu ook

Ná jare se onderhandelinge om die San- Khoi-gemeenskappe te vergoed vir hul bydrae tot die Rooibos en Heuningbos-bedryf in Suid-Afrika, is ‘n ooreenkoms by !Khwa ttu aan die Weskus bekend gestel.
Dié ooreenkoms waarvolgens 1,5% van dié bedryf se jaarlikse omset “by die plaashek” aan die San- en Khoisanrade oorbetaal sal word, sal ook ‘n inspuiting vir die !Khwa ttu Erfenissentrum tot gevolg hê.

Michael Daiber, hoofbestuurder van !Khwa ttu, het met dié courant gesels oor dié geskiedkundige ooreenkoms en die voordeel wat dit ook vir !Khwa ttu sal inhou. Daiber sê: “Daar is onderling ooreengekom dat !Khwa ttu ‘n gedeelte sal ontvang van dié fondse wat jaarliks aan die San-gemeenskappe toegeken word.”
Die Minister van Omgewingsake, Bosbou en Visserye, Barbara Creecy, het die ooreenkoms tussen die Suid-Afrikaanse Rooibos-raad en die Nasionale Khoi-San-raad en die San-raad van Suid-Afrika onderteken.

Daarvolgens sal ‘n geraamde R12 miljoen jaarlikse deur die rooibosteebedryf aan dié gemeenskappe betaal word .
Die San-raad het in 2011 namens die San-gemeenskap ‘n beroep op die departement gedoen om erkenning te gee aan hul bydrae tot en hul gevolglike belang in die rooibos-en heuningbosindustrie te beskerm.

Die kommersiële gebruik van Rooibos word gereguleer deur die Nasionale Wet op Omgewingsbestuur: Biodiversiteit, 2004 (Wet No. 10 van 2004) (NEMBA) en die Regulasies vir Bioprospektering, Toegang en Voordele, 2008 (BABS-regulasies). Dié wetgewing word verder ondersteun deur die Nagoya-protokol oor toegang tot genetiese hulpbronne en die billike verdeling van voordele voortspruitend uit hul benutting onder die Konvensie vir Biologiese Diversiteit, waartoe Suid-Afrika in 2013 ‘n party geword het.
‘n Ondersoek is geloods en luidens die bevindinge moes hierdie gemeenskappe, as die regmatige eienaars van hierdie regte, voordele kry uit die kommersiële gebruik van spesies in die ontwikkeling van nuwe produkte soos tee, medisyne, smaakmiddels vir kos en skoonheidsmiddels ingevolge NEMBA en die BABS-regulasies.
Hierdie is die loodsfase van die projek en daar is ooreengekom om ook nie-geldelike voordele te ondersoek.
Oor die ooreenkoms het Creecy gesê die viering “is ook ‘n onderhouding van die regstelling van ‘n onreg in die verlede – ‘n verkeerd wat reggestel word.
“Die suksesvolle afhandeling van hierdie onderhandeling en die implementering van hierdie ooreenkoms is vir ons almal ‘n goeie verhaal om te vertel as gevolg van die feit dat Rooibos ‘n bestaande bedryf is met vooruitsigte op transformasie, waar klein spelers in die waardeketting die potensiaal het om groot spelers te word in ‘n wêreldwye bedryf.”